1. Жалпы ережелер
1.1. “Қазақстан – Ресей медициналық университеті” МЕББМ (әрі қарай-Университет) кітапханасын пайдалану ережесі (әрі қарай-Ереже) оқырмандарға қызмет көрсетуді жетілдіру тәртібін, олардың қорларға, компьютерлерге, университеттің электронды кітапханасына, қашықтағы деректер базасына, интернет ресурстарына қол жетімділігін анықтау мақсатында әзірленді.
1.2. Нормативтік сілтемелер:
1.2.1) Қазақстан Республикасының “Білім туралы”, “Мәдениет туралы”, “Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы” заңдары.
1.2.2) ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2000 жылғы 17 тамыздағы № 827 бұйрығымен бекітілген “Жоғары кәсіптік білім беру ұйымының кітапханасы туралы” Үлгілік ереже.
1.2.3) ҚР БҒМ бұйрықтарын:
«Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау бойынша қағидаларды бекіту туралы»
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 19 қаңтардағы № 44 бұйрығы
«Білім беру қызметіне қойылатын біліктілік талаптарын және оларға сәйкестікті растайтын құжаттардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 17 маусымдағы № 391 бұйрығы.
* Егер сілтемеде құжаттың күні белгілен нұсқасы көрсетілсе, онда сол нұсқа ғана қолданылады. Күні белгіленбеген сілтемелер үшін сілтеме жасалған құжаттың соңғы жарамды нұсқасы қолданылады (кез келген түзетулермен қоса).
1.3. Осы Ереженің талаптары кітапхана оқырмандарына (білім алушылар, профессор-оқытушылар құрамы, университет қызметкерлері, ҚазРесмедуниверситетінің тыңдаушылары) қолданылады.
1.4. Мүдделі тараптар:
Мүдделі тараптар |
Қажеттіліктер және күтілетін үміттер |
1 |
2 |
Білім алушылар |
Біліктілік талаптарына сәйкестігі |
Деканаттар |
МЖМБС сәйкестігі, ОӘӘ қажетті санының болуы |
Кафедралар |
Қажетті әдебиеттерге өтінімдерді толық іріктеу |
Ғылыми жұмыс бөлімі |
Жеке деректер базасын құру (депозитарий) |
Магистратура және докторантура бөлімі |
Магистранттар мен докторанттарға қызмет көрсету |
1.5. Терминдер, анықтамалар және қысқартулар
Осы Ережеде 2 және 3-кестелерде келтірілген терминдер, анықтамалар және қысқартулар қолданылады.
2-кесте
Терминдер |
Анықтамалары |
1 |
2 |
Кітап формуляры |
кітап пен басқа да баспа шығармаларының оқырманға берілген күні мен фактісін куәландыратын құжат. |
3-кесте
Қысқартулар |
Терминдер |
1 |
2 |
ДКББИ |
Дипломнан кейінгі білім беру институты |
Қазақстан Республикасының БҒМ |
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі |
«ҚазРесмедуниверситеті» МЕББМ |
«Қазақстан-Ресей медициналық университеті» МЕББМ |
МЕББМ |
Мемлекеттік емес білім беру мекемесі |
ДК |
Дербес компьютер |
ПОҚ |
Профессор-оқытушылар құрамы |
АКБІСЖ |
Ақпараттандыру, кітапхана және баспа ісі бойынша стандарттар жүйесі. |
ҚЭЖ |
Құжаттарды электронды жеткізу |
1.6. Осы Ереже бойынша барлық жұмыстарды Академиялық қызмет жөніндегі проректор бақылайды.
1.7. Енгізілетін формалар
Осы Ережеде формалар қарастырылмаған.
2. Қызметті жүзеге асыру тәртібі
2.1. Оқырмандарды жазу тәртібі
Оқырман кітапханаға алғаш келген кезде оқу абонементіне тіркелуі керек, жазылу үшін оқырмандар көрсетуі тиіс:
2.1.1) Студенттер-студенттік билет, электронды және қағаз түріндегі 3х4 фотосуреті, е-mail, ұялы телефон нөмірі, тұрғылықты мекен-жайы;
2.1.2) Интерндер, резиденттер, магистранттар-жеке басын куәландыратын құжат, электронды және қағаз түріндегі 3х4 фотосуреті, е-mail, ұялы телефон нөмірі, тұрғылықты мекен-жайы;
2.1.3) Профессор–оқытушылар құрамы (әрі қарай – ПОҚ), дипломнан кейінгі білім беру институтының қызметкерлері, тыңдаушылары – жеке басын куәландыратын құжат және кадрлар бөлімі берген анықтама, электронды және қағаз түріндегі 3х4 фотосуреті, е-mail, ұялы телефон нөмірі.
2.2. ҚазРесмедуниверситетінен шыққан кезде оқырман бұрын алынған барлық басылымдарды кітапханаға қайтаруға, оқу абонементінде және оқу залдарында кету парағына қол қоюға тиіс.
2.3. Оқырмандарға кітапханалық қызмет көрсету келесі орындарда ұйымдастырылған:
- Төреқұлов, 71 ғимаратында;
- Оқу абонементінде;
- Электронды ресурстар залында;
- Ғылыми әдебиет залында;
- Жалпы оқу залында;
- Абылай хан 51/53 ғимаратында, 402а каб.;
- “Электронды кітапхана” залында
2.3.1) Оқу абонементін пайдалану ережесі.
Оқырмандарға кітапханаға жазылу жүргізіледі, барлық курс студенттеріне, магистранттарға, докторанттарға, ПОҚ, қызметкерлерге қызмет көрсетіледі. Қорда оқу материалдары, пәндерді кітаппен қамтамасыз ету картотекасы бар. Әдебиет бір семестрге беріледі. Күзгі семестр аяқталғаннан кейін оқырмандар әдебиетті пайдалану мерзімін ұзартуға міндетті. Көктемгі семестр аяқталғаннан кейін (1 шілдеге дейін) қолда бар барлық әдебиеттерді тапсыруға міндетті. Аз даналы әдебиет қысқа мерзімге беріледі. Кітапханада бір данада бар әдебиет тек оқу залына беріледі. Қызмет түрлері-жеке қызмет көрсету, топтық қызмет көрсету (семестрге оқулықтар жиынтығын беру).
- Кітапхананың Оқу абонементін пайдалануға құқығы бар оқырмандар барлық қажетті мәліметтерді көрсете отырып, белгіленген үлгідегі талапты нақты толтырады. Басылымды алған кезде оқырман кітап формулярына қол қояды.
- оқырмандар абонементтен алған басылымның әрбір данасы үшін кітап формулярына қол қояды.
- үйге берілген әдебиетті пайдалану мерзімі және абонементте берілетін басылымдар саны шектеулі және сараланған түрде анықталады:
Оқытушылар үшін:
- оқу-тиісті пәнді оқу мерзіміне (оқу жылының басында міндетті қайта тіркеумен) беріледі;
- әдістемелік – 1-3 күн мерзімге, ал даналардың жеткілікті саны болған жағдайда – бір аптаға дейінгі мерзімге беріледі;
- университеттер каталогтары – оқу залына беріледі;
- бағдарламалық – барлық оқу кезеңіне беріледі;
- CD, аудио және бейнематериалдар оқытушыларға сабаққа беріледі.
Студенттер үшін:
- оқу – ағымдағы оқу жылына беріледі, міндетті түрде ағымдағы жылдың 1 шілдесіне дейін тапсырылады;
- сыныптан тыс оқуға арналған шығарма (көркем әдебиет) – 15 күнге;
- бір мезгілде (оқулықтарды қоспағанда) берілген даналардың саны 5-8 данадан аспауы тиіс.
- егер материалдарға басқа оқырмандар тарапынан сұраныс болмаса, пайдалану мерзімі ұзартылуы мүмкін немесе егер басылым бір данада болса немесе үлкен сұранысқа ие болса қысқартылуы мүмкін.
2.3.2) Оқу залдарын пайдалану ережесі
Ғылыми әдебиет залын пайдалану ережесі.
Залда жоғары курс студенттеріне, магистранттарға, докторанттарға, ПОҚ, қызметкерлерге, ДКББИ тыңдаушыларына қызмет көрсетіледі. Қорда медицина бойынша ғылыми кітаптар, университеттің оқу және ғылыми процесінің ақпараттық-кітапханалық қажеттіліктері үшін анықтамалықтар, сөздіктер, энциклопедиялар, жан-жақты танымдық әдебиет және мерзімді басылымдар ұсынылған. Қызмет түрлері-жеке қызмет көрсету.
- Оқу залына сырт киіммен, тамақ және сусындармен кіруге рұқсат етілмейді.
- Қордан басылымды алған кезде оқырман әрбір басылым үшін кітап формулярына қол қоюға міндетті. Осы қойылған қол кітапханашының кітап және басқа да басылымдарды оқырманға беру күні мен фактісін куәландыратын құжатты растау болып табылады.
- Оқу залында берілетін кітаптар, басқа да баспа туындылары мен басқа да материалдар саны шектелмейді. Бір жолғы сұраныс жоғары болған жағдайда берілетін даналардың саны шектелуі мүмкін. Негізгі кітап қоймасынан оқу залына берілген әдебиеттерді оқырман оны барлық пайдалану мерзіміне брондай алады.
- Энциклопедиялар, анықтамалық басылымдар, сирек және құнды басылымдар тек оқу залында ғана пайдалануға беріледі.
- Оқу залында пайдалану үшін алынған әдебиеттер оқу залы жабылғанға дейін бір күн ішінде қайтарылуы тиіс. Осы ережені бұзған жағдайда оқырмандар 1 айға дейінгі мерзімге кітапхананы пайдалану құқығынан айырылуы мүмкін. Ереже қайта бұзылған жағдайда-кітапхана әкімшілігі анықтайтын ұзақ мерзімге созылуы мүмкін.
- Әдебиетті оқу залынан шығаруға тыйым салынады.
Жалпы оқу залын пайдалану ережесі.
Залда “Жаңа гуманитарлық білім” жобасы бойынша “Рухани жаңғыру” бағдарламасы аясында шығарылған медициналық мамандықтар мен пәндер бойынша және салалық (тарих, философия, саясаттану, әлеуметтану, психология, мәдениеттану, этика, эстетика, дін және т. б.) әдебиеттер ұсынылған. Жүз жаңа оқулық”, тілі (қазақ, орыс, ағылшын), медицина бойынша әдебиет, анықтамалық және мерзімді басылымдар. Түрлі тренингтер, іс-шаралар мен кездесулер өткізуге арналған зал. Заманауи өзекті тақырыптарға арналған кітап көрмелері ұйымдастырылған зал.
- Оқу залына сөмкелер, жеке және кітапхана кітаптары, журналдары, газеттер, баспа басылымдарынан жасалған кесінділер және басқа да баспа материалдарымен кіруге рұқсат етілмейді.
- Еркін қол жеткізу қорынан басылымды алған кезде оқырман формулярында алған әрбір басылымға қол қоюға міндетті. Осы қол қою оқырманның кітап және басқа да басылымдарды оқырманға беру күні мен фактісін куәландыратын құжатты растау болып табылады.
- Оқу залында берілетін кітаптар, басқа да баспа туындылары, материалдар саны шектелмейді. Бір жолғы сұраныс жоғары болған жағдайда берілетін даналардың саны шектелуі мүмкін. Негізгі кітап қоймасынан оқу залына берілген әдебиеттерді оқырман оны пайдалану мерзіміне брондай алады. Энциклопедиялар, анықтамалық басылымдар, сирек кездесетін және құнды басылымдар тек оқу залында ғана пайдалануға беріледі.
- Энциклопедиялар, анықтамалық басылымдар, сирек және бағалы басылымдар тек қана оқу залында қолдануға беріледі.
- Оқу залында пайдалану үшін алынған әдебиеттер оқу залы жабылғанға дейін бір күн ішінде қайтарылуы тиіс. Осы Ережені бұзған жағдайда оқырмандар 1 айға дейінгі мерзімге кітапхананы пайдалану құқығынан айырылуы мүмкін. Қайта бұзған жағдайда-кітапхана әкімшілігі белгілеген неғұрлым ұзақ мерзімге созылуы мүмкін.
- Әдебиетті оқу залынан шығаруға тыйым салынады.
Электронды ресурстар залын пайдалану ережесі.
Электронды ресурстар залы Интернет желісінің ресурстарына, қол қойылатын мәліметтер базасына және жеке генерацияның электронды ақпараттық ресурстарына қол жеткізуге, сондай-ақ компьютерлерде орнатылған оқу және ғылыми қызметтің бағдарламалық қамтамасыз етуін пайдалана отырып жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Оқырмандар үшін залда Интернетке қосылған 18 ДК орнатылған. ДК оқу үдерісі бойынша мәтіндерді теру үшін кітапхана оқырмандарына ұсынылады (титулдық парақтар, рефераттар, курстық, дипломдық және т.б.). Мұнда кітапхананың электронды каталогы бойынша әдебиеттерді іздеуге болады.
Абылай хан 51/53 ғимаратындағы “Электронды кітапхана” залын пайдалану ережесі.
- Зал университеттің оқу процесін, ғылыми-педагогикалық және ғылыми-зерттеу қызметін қалыптастыруды қамтамасыз етеді. Оқытушылардың өтінімдері бойынша жаңа басылымдарға тапсырыстар рәсімделеді, мерзімді басылымдарға жазылу жүргізіледі.
- Залда медициналық мамандықтар мен пәндер бойынша әдебиет, салалық (тарих, философия, саясаттану, әлеуметтану, психология, мәдениеттану, этика, эстетика), тіл бойынша әдебиет: қазақ, орыс, ағылшын, анықтамалық және мерзімді басылымдар ұсынылған.
- Оқырмандар қызметіне интернетке қосылған 22 ДК, сканер, принтер орнатылған. ДК оқу үдерісі бойынша мәтіндерді теру үшін кітапхана оқырмандарына ұсынылады (титулдық парақтар, рефераттар, курстық, дипломдық және т.б.). Мұнда кітапхананың электронды каталогы бойынша әдебиеттерді іздеуге болады.
“Электронды кітапхана” электронды ресурстар залдарында компьютерлерде өзіндік жұмыс істеу мүмкіндігі беріледі.
- Компьютерді қолдануға университет кітапханасының барлық оқырмандары құқылы.
- алдын ала өтінім парағына жазылу бойынша компьютерде жұмыс істеу уақыты 45 минуттан аспауы тиіс.
- Компьютер пайдаланушылары жұмысты бастамас бұрын және оны аяқтағаннан кейін есепке алу журналына жазба жасауға міндетті.
- Деректер қорының, операциялық жүйе мен жабдықтардың жоғалуына немесе абайсызда бүлінуіне жауапты пайдаланушылар тәртіптік және материалдық жауапкершілікке тартылады.
- Апта сайын уақытша пайдаланушылардың ақпаратын жою жүргізіледі.
- Компьютерді ойын мақсатында пайдалануға тыйым салынады.
- Интернет желісін пайдалану кезінде порнографиялық, террористік және қорлау мазмұны бар сайттарға кіруге және жүктеуге тыйым салынады.
3. Құқығы
3.1 Оқырмандар (білім алушылар, профессор-оқытушылар құрамы, университет қызметкерлері, ҚазРесмедуниверситеті тыңдаушылары) құқылы:
3.1.1) Кітапханалық-ақпараттық қызметтердің негізгі түрлерін тегін пайдалануға.
3.1.2) Дәстүрлі және электронды каталогтар мен картотекалар жүйесі, кітапханалық-ақпараттық қызметтердің басқа да түрлері арқылы кітапхана қорларының құрамы туралы толық ақпарат алуға;
3.1.3) Осы Ережеге сәйкес оқу абонементі мен оқу залдарында уақытша пайдалану үшін кітапхана қорынан баспа басылымдарын және басқа да ақпарат көздерін алуға;
3.1.4) Баспа шығармаларын және басқа да құжаттарды іздестіруде және таңдауда консультациялық көмек алуға құқылы.
3.1.5) Кітапханалық-библиографиялық және ақпараттық білім негіздерін, ақпаратты өз бетінше іздеу дағдыларын алу.
3.1.6) Егер басқа оқырмандар тарапынан сұраныс болмаса, басылымдарды пайдалану мерзімін ұзарту.
3.1.7) Оқу залының компьютерлерін білім беру, ғылыми және зерттеу мақсаттары үшін резервтелген уақытта (45 минуттан артық емес) тегін пайдалануға (компьютердегі жұмыс орнына кезек болмаған жағдайда пайдалану уақыты ұзартылуы мүмкін және 15 минуттан көп кешіккен жағдайда, компьютерді пайдалану құқығы кез келген басқа пайдаланушыға ауысады).
3.1.8) Кітапхана қызметкерлерінен компьютерлермен жұмыс істеу және қажетті ақпаратты іздеу жөнінде кеңес алу, компьютерде қол жетімді бағдарламаларды пайдалану.
3.1.9) Тек білім беру, ғылыми және зерттеу мақсаттарында жеке немесе сатып алынған электронды деректер базасынан және электронды каталогтан монитор экранынан құжатты оқу кітапханасымен толық мәтінді құжаттарды пайдалану.
3.1.10)Құжатты монитор экранынан оқу арқылы pdf-форматтағы сирек басылымдармен танысу.
3.1.11) Әкімшілікке жүгіну немесе қызметкердің аты-жөні көрсетілген шағымдар мен ұсыныстар кітабына шағым қалдыру.
3.1.12) Дипломнан кейінгі білім беру институтының тыңдаушыларына ынтымақтастық туралы шарт негізінде тек оқу залдарында қызмет көрсетіледі. Қажет болған жағдайда, ДКББИ басшылығының жазбаша рұқсаты бойынша және курстарды аяқтағаннан кейін кету парағына қол қою.
4. Жауапкершілік
4.1. Оқырмандар жауапты:
4.1.1) кітапхана қорынан алынған кітаптарға, басқа да баспа туындыларына, электронды басылымдармен және басқа да материалдарға ұқыпты қарауға (оларға белгі жасауға, астын сызуға, беттерді жұлуға және бүгуге болмайды);
4.1.2) баспа өнімдері және басқа да материалдарды белгіленген мерзімде қайтару;
4.1.3) кітапхана жайларында тазалық пен тыныштықты сақтау мобильді құрылғыларды өшіру, азық-түлікті қолданбау;
4.1.4) кітапхана ғимаратында ақ халатта болу және сыртқы киімді гардеробқа тапсыру;
4.1.5) компьютерлерді пайдалану және кітапхана қызметкерлерін бағдарламадағы және компьютерлік техникадағы қателіктер немесе іркілістер туралы уақтылы хабардар ету;
4.1.6) барлық бағдарламаларды жабу және жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру;
4.1.7) абонементке жазылмаған жағдайда басылымды кітапхана жайынан шығару;
4.1.8) ережелерді бұзу немесе келтірілген залал бойынша Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес;
4.1.9) кітапхана мүлкінің бүлінуі (жабдықтар, техника, жиһаз және т. б.), қажет болған жағдайда өз есебінен толық құнын төлейді;
4.1.10) алынған басылымдарды уақытында қайтару немесе абонементтер мен оқу залдарында кітаптарды пайдалану мерзімін ұзарту;
4.1.11) кітапхана кітаптарының жоғалуы және бүлінуі (жоғалған кітапқа тең деп таныған ұқсас кітаппен немесе басылыммен өтеледі);
4.1.12) Оқырмандар ДК-мен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік техникасын сақтауы тиіс.
4.2. Оқырмандарға рұқсат етілмейді:
4.2.1) компьютердің конфигурациясы мен параметрлерін өзгертуге;
4.2.2) жаңа бағдарламаларды орнатуға;
4.2.3) сымдар мен олардың қосылыстарын итеруге;
4.2.4) қандай да бір техниканы қосуға немесе өшіруге;
4.2.5) флеш-жинақтағыштарды, дискілерді пайдалануға;
4.2.6) компьютермен жұмыс істейтін жерлерде электр розеткаларын және зарядтау құрылғылары үшін компьютерді пайдалануға;
4.2.7) коммерциялық мақсаттар және Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзатын ақпаратты қарау үшін интернет желісіне қолжетімділікті пайдалануға;
4.2.8) Интернет желісінен аудио және бейне ақпараттарды, бағдарламалық өнімдерді жүктеуге;
4.2.9) оқу сабақтарына қатысты емес танысу, ойын сайттарына және басқа да сайттарға кіруге;
4.2.10) вирусқа тексерілмеген флеш-жинақтағыштарды пайдалануға рұқсат етілмейді.